FAQ

FAQ – Wij vinden het belangrijk dat er een evenwichtig en op feiten gebaseerd beeld ontstaat over de inspanningen die de sector verricht. Op deze site geven we alle informatie over de vleeskuikensector en laten we zien waar we nu staan, en waar we binnen de gehele keten aan werken.

De site is een initiatief vanuit de sector; ondernemers die pluimvee slachten en/of pluimveevlees be- en verwerken, maar ook bedrijven die handelen in pluimveevlees en/of levend slachtpluimvee. Kortom, de leden die aangesloten zijn bij NEPLUVI.

NEPLUVI is de Nederlandse vereniging van pluimveevlees producerende bedrijven. Bij NEPLUVI zijn ondernemers aangesloten die pluimvee slachten en/of pluimveevlees be- en verwerken, maar ook bedrijven die handelen in pluimveevlees en/of levend slachtpluimvee.

Fokkerij

Fok en vermeerdering

Broederij

Vleeskuikenbedrijf

Slachterij / uitsnijderij

Kip in het schap

De sector produceert jaarlijks zo’n 5 miljard euro aan pluimveevlees en bijproducten. Daarvan wordt 3 miljard euro geëxporteerd, vooral binnen de EU en naar het Verenigd Koninkrijk.

Nederland behoort tot de koplopers wereldwijd. Volgens de World Animal Protection Index scoort Nederland hoog op dierenwelzijn, mede dankzij strikte regelgeving en continue verbetering in de keten.

Alléén wanneer vleeskuikens ziek zijn, krijgen zij op recept van een dierenarts antibiotica toegediend. Dit heet curatief antibioticagebruik. Hetzelfde gebeurt bij mensen.

Voorheen werd antibiotica ook preventief gebruikt. Dit gebeurde vanuit de overtuiging dat antibiotica zou helpen om de vleeskuikens gezond te houden. Toen duidelijk werd dat dit ongewenste neveneffecten kan hebben, is er een aanpak gekomen om het gebruik terug te dringen. In de periode van 2009 tot 2024 is het antibioticagebruik met 85% gereduceerd.

Wanneer vleeskuikens ziek zijn kunnen ze antibiotica toegediend krijgen. Om te voorkomen dat het antibiotica in het vlees terecht komt is er een verplichte wachttijd van tenminste twee weken. Dit betekent dat vleeskuikens na het toedienen van de laatste dosis antibiotica minstens twee weken moeten wachten voordat ze geslacht mogen worden.

Nee, bij vleeskuikens worden er geen snavels geknipt.

Bij vleeskuikens en ander pluimvee worden in het geheel géén hormonen gebruikt. Dergelijke middelen zijn al sinds 1961 in Nederland verboden. Op de naleving van het verbod wordt streng toegezien door de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit.

Nee. Batterijsystemen zijn verboden in Nederland. Vleeskuikens worden gehouden in stallen waar ze vrij kunnen lopen en beschikken over daglicht, strooisel en rustperiodes.

De Beter Leven-sterren zijn door de Dierenbescherming ontwikkeld om de consument een duidelijker beeld te geven van de leefomstandigheden van de kip die je koopt in de supermarkt. De volgende criteria gelden:

Eén Beter Leven-ster

• Maximaal 12 dieren per m2 (in de stal)
• Daglicht in de stal
• De vleeskuikens hebben voor minimaal 8 uur per dag toegang tot een overdekte uitloop. Deze uitloop is minimaal 20% van de oppervlakte van de stal
• Voor een beter leefomgeving staan er strobalen in de stal
• Er wordt dagelijks graan gestrooid in de stal
• De vleeskuikens zijn van een langzaam groeiend ras
• Minimale slachtleeftijd van 56 dagen

Twee Beter Leven-sterren
Alle criteria waaraan de één Beter Leven-ster kip voldoet, aangevuld met de volgende:

• Per dier is er 1 m2 vrije uitloop (buiten) in plaats van een overdekte uitloop

Drie Beter Leven-sterren

• Maximaal 10 dieren per m2 (in de stal)
• Per dier is er 4 m2 vrije uitloop (buiten)
• Minimale slachtleeftijd van 81 dagen

Stofbaden nemen, scharrelen, kiezen tussen licht en donker, of tussen warm en koelere plekken. Stallen worden ingericht om dit gedrag mogelijk te maken.

Boeren gebruiken strobalen of strooien graan in de stal om het natuurlijke pik- en scharrelgedrag van kippen te stimuleren. Dit draagt bij aan hun welzijn en gezondheid.

Een gezonde kip is de basis voor goed welzijn. Er wordt gewerkt met vaccinaties en preventieve zorg. Hoe beter voor het dier wordt gezorgd, hoe beter de resultaten voor boer en consument.

De totale productie van pluimveevlees in Nederland is daardoor met ongeveer 40% afgenomen.

Vleeskuikens krijgen een mengsel van o.a. maïs, soja, tarwe, verschillende vitaminen en sojaolie. Bij biologische vleeskuikens is dit voer van biologische herkomst.

Nee. Er is een verschil tussen kuikenvoer voor jonge dieren en groeivoer voor oudere vleeskuikens. Het voer is afgestemd op wat het dier nodig heeft in elke levensfase.

Steeds minder. Door vaccinaties al in het ei toe te dienen, hoeft er in de stal geen handeling meer plaats te vinden. Dit verlaagt stress bij de dieren en verhoogt hun weerstand.

Ja. Dierenartsen controleren samen met de pluimveehouder regelmatig de gezondheid en het welzijn van de dieren. Vaak gebeurt dit minstens twee keer per ronde.

Vogelgriep is een virusziekte die voorkomt bij vogels, veroorzaakt door verschillende virustypen. Wilde trekvogels kunnen het virus verspreiden naar pluimveebedrijven.

Door dieren tijdelijk binnen te houden in een overdekte uitloop en door vaccinaties, bijvoorbeeld tegen bronchitis. Deze worden steeds vaker al in het ei toegediend, nog vóór het kuiken uitkomt.

Laag-pathogene varianten veroorzaken milde symptomen. Hoog-pathogene varianten zijn ernstiger en kunnen leiden tot grote sterfte onder pluimvee, met verstrekkende gevolgen voor de sector.

Bij regionalisatie worden besmette gebieden afgebakend (bijvoorbeeld in 3- en 10-kilometerzones). Alleen bedrijven binnen die zones worden beperkt, zodat de rest van het land kan blijven exporteren. Dit voorkomt onnodige handelsblokkades.

Infecteerde dieren worden geruimd. De boerderij en de omliggende gebieden worden tijdelijk afgesloten (beschermingszone 3 km, toezichtzone 10 km). Andere bedrijven worden getest en gemonitord.

De maatregelen zijn gebaseerd op nationale en Europese regelgeving en worden uitgevoerd onder toezicht van officiële autoriteiten en veterinaire diensten.

Dankzij regionalisatie hoeft de export niet landelijk stilgelegd te worden. Alleen producten uit de getroffen zones worden tijdelijk geblokkeerd. Producten buiten de zones blijven beschikbaar voor export.

Vierkantsverwaarding betekent dat álle delen van het dier worden benut. Bij kip gaat dat van het bekende borstfilet en dijvlees tot delen die in Nederland minder populair zijn, zoals vleugels, ingewanden en looptenen. Deze worden vaak geëxporteerd naar landen waar ze juist wél worden gegeten, zoals in delen van Afrika en Azië. Zo gaat er vrijwel niets verloren en draagt het systeem bij aan mondiale voedselverdeling en minder verspilling.

Wat in Europa niet geschikt is voor menselijke consumptie, wordt verwerkt tot grondstoffen voor bijvoorbeeld petfood, visvoer of zelfs biobrandstoffen. Zelfs kippenveren worden via een hydrolyseproces verwerkt tot verenmeel – een eiwitrijk product dat gebruikt wordt in onder andere honden- en visvoer.

De Nederlandse pluimveesector streeft naar een zo circulair mogelijk systeem. Alles wat tijdens de productie vrijkomt – van vlees tot bijproducten – krijgt een bestemming. In gespecialiseerde verwerkingsbedrijven worden onderdelen zoals ingewanden, koppen, looptenen en veren gescheiden in verschillende reststromen. Daaruit worden onder meer vleesmeel, vet, verenmeel, kookvocht en eiwitfracties gehaald. Deze worden op hun beurt weer gebruikt als grondstof in andere sectoren.

Door deze manier van werken wordt verspilling geminimaliseerd, worden natuurlijke hulpbronnen efficiënter benut, en draagt de sector bij aan verduurzaming van de voedselketen.

Instellingen zoals Wageningen University & Research en de Universiteit Utrecht leveren kennis en innovatie die bijdragen aan duurzame en verantwoorde productie in de hele keten.

Nee. De CO₂-footprint van Nederlandse kip is relatief laag. Dit komt door efficiënte productiemethoden, technologische innovatie en kennis vanuit onder meer Wageningen UR en de Universiteit Utrecht. Recent onderzoek van Wageningen Universiteit en Research toont aan dat pluimveevlees in Nederland aanzienlijk duurzamer wordt geproduceerd dan in de rest van Europa. https://open.overheid.nl/documenten/87de59a7-278c-47e3-837c-79b0f26d0b48/file

Maatregelen die het dierenwelzijn verbeteren, zoals meer ruimte en langzaam groeiende rassen, zorgen vaak voor een hogere milieu-impact per kilo vlees, doordat dieren meer voer en tijd nodig hebben om te groeien.

Door samenwerking met kennisinstellingen, innovaties in fokkerij en stalontwerp, en overleg met ketenpartners wordt gezocht naar een verantwoorde balans tussen welzijn, milieu, gezondheid en productie.

Mest wordt vaak gebruikt als bodemverbeteraar in de landbouw of verbrand in speciale ovens om energie op te wekken. Zo wordt het een waardevolle grondstof in de kringloop.

Kringlooplandbouw is een manier van produceren waarbij reststoffen opnieuw worden ingezet als grondstof. Het doel is om kringlopen te sluiten en uitputting van de aarde te voorkomen.

Door gebruik te maken van een breed palet aan grondstoffen, waaronder reststromen uit de voedingsindustrie, wordt verspilling tegengegaan en de ecologische voetafdruk van diervoer verkleind.

De voedselveiligheid van kippenvlees wordt bewaakt via een keten van intensieve controles, van het ei tot aan het vleesproduct. In de broederij worden eieren gecontroleerd op breuken, netheid en stempels voor herleidbaarheid. Toegang tot broederijen is alleen toegestaan na douchen en onder strenge hygiëneprotocollen.

Ook tijdens het opgroeien van de kuikens zijn er meerdere controles, waaronder drie salmonella-tests per ronde. Deze vinden plaats bij levering van de kuikens en in de weken erna. Vermeerderaars controleren wekelijks met zogeheten ‘schoentjes’.

Pluimveehouders werken daarnaast samen met dierenartsen en vallen onder audits van bijvoorbeeld IKB en het Beter Leven-keurmerk.

Tot slot houdt de NVWA permanent toezicht op o.a. voedselveiligheid in de slachterij. Hier wordt gekeken naar hygiëne, apparatuur en HACCP-procedures. Daarnaast neemt elke slachterij zelf maatregelen voor voedselveiligheid. Zo zijn er in slachterijen meerdere metaaldetectoren te vinden.

Aan verse, onbewerkte kip wordt zo goed als nooit water toegevoegd. Als dit wel gebeurt moet dit op het etiket vermeld staan. Wel worden bijvoorbeeld marinades toegevoegd. Ook dan wordt dit op het etiket bij de ingrediënten duidelijk aangegeven.

Een fokkerij is een bedrijf of instelling die zich bezighoudt met het selectief fokken van dieren om gewenste eigenschappen te behouden of te verbeteren. Dit gebeurt met behulp van genetische kennis, stamboekregistratie en prestatiegegevens.

Nee. Waar 30–40 jaar geleden de nadruk lag op snelle groei, is moderne fokkerij gericht op drie dingen: dierenwelzijn, klimaatimpact (CO₂) en een gezond inkomen voor de boer.

Op een sterk skelet, goede longen en hartfunctie. Een gezond dier dat zich goed voelt, levert ook betere resultaten voor de boer én consument.

Ja. Fokkerijorganisaties werken actief aan het ontwikkelen van nieuwe lijnen voor langzaam groeiende kippen, omdat daar veel vraag naar is vanuit de supermarkt en consumenten.

Gezondheid is dé kern van welzijn. Daarom is het verbeteren van gezondheid (zoals immuunsysteem en fysiek functioneren) een topprioriteit in moderne fokprogramma’s.

Fokkerijen willen bijdragen aan klimaatoplossingen. Door efficiëntere dieren te ontwikkelen met een lagere uitstoot per kilo vlees, wordt de kipproductie duurzamer.

Fokkerij streeft naar balans: goede opbrengsten voor boeren, gezonde dieren en duurzaamheid. Alleen zo is de sector toekomstbestendig voor gezinnen op het platteland.

Een broederij is een onderneming die met behulp van zogeheten broedmachines bevruchte eieren uitbroedt tot kuikens.

Nee. In de Nederlandse pluimveesector worden geen haantjes gedood. In de vleessector groeien ze mee op tussen de hennen. In de legsector worden eieren met een haan-embryo niet uitgebroed. Dit is uniek in de wereld.

Early feeding houdt in dat kuikens direct na uitkomst toegang krijgen tot voer en water. Dit draagt bij aan een gezonde start, beter welzijn en een sterkere ontwikkeling van het dier.

Eieren worden 21 dagen bebroed, waarvan 18 dagen in voorbroedkasten. Na deze 18 dagen worden de onbevruchte eieren eruit gesorteerd. Voor de laatste 3 dagen worden de eieren in speciale bakken gelegd, waaruit de kuikens uitkomen. Na het uitkomen gaan de kuikens direct naar de pluimveeboerderij.

Tijdens het schouwen (na 18 dagen) worden onbevruchte eieren en niet-levensvatbare embryo’s verwijderd. Nieuwe technologie meet bijvoorbeeld hartslag om levende embryo’s nauwkeurig te identificeren.

Gezondheid is dé kern van welzijn. Daarom is het verbeteren van gezondheid (zoals immuunsysteem en fysiek functioneren) een topprioriteit in moderne fokprogramma’s.

Elk ei, kuiken en kip is volledig te herleiden via koppelcodes, stempels en registratiesystemen. Dit maakt het mogelijk om bij incidenten snel terug te gaan naar de bron of betrokken partijen.

De leeftijd waarop vleeskuikens geslacht worden, hangt af van het soort vleeskuiken. Dit zijn de bekendste soorten:

Alle Nederlandse slachterijen staan onder toezicht van de overheid (NVWA). Er vindt continue controle plaats op naleving van wet- en regelgeving.

In de Nederlandse pluimveeslachterijen vinden dagelijks zo’n 130 controles plaats, waarvan veel door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Jaarlijks gaat het om zo’n 50.000 NVWA-inspecties. Er wordt onder meer gecontroleerd op dierenwelzijn, temperatuur, hygiëne en voedselveiligheid.

Slachterijen voeren daarnaast ook eigen controles uit. Het NVWA-keurmerk is internationaal erkend en essentieel voor export en het vertrouwen van afnemers. Het toont aan dat het vlees volgens hoge normen is geproduceerd.

Ja. In alle Nederlandse slachterijen worden kippen verdoofd voordat ze geslacht worden. Onverdoofd slachten is in Nederland niet toegestaan.

Kippen worden meestal verdoofd met gas of middels een elektrisch waterbad. Gasverdoving wordt het meest toegepast en is bijvoorbeeld ook verplicht voor het Beter Leven keurmerk. Waterbadverdoving wordt toegepast voor de halalmarkt omdat deze manier van verdoven reversibel is.

Na verdoving worden de kippen ingehangen, geplukt, ontdaan van ingewanden en gekoeld. Nadat het vlees gekoeld is wordt het vlees verder verwerkt, afhankelijk van de wens van de klant.

Zo veel mogelijk stappen zijn geautomatiseerd om besmettingsrisico te beperken. Alleen het inhangen van kippen en sommige kwaliteitscontroles gebeuren nog deels handmatig.

Ja. Via batchcodes en traceerbare systemen is het binnen 15 minuten mogelijk om te achterhalen waar een kip vandaan komt, wat het voergeschiedenis en slachttijdstip was.

De slachterij verzorgt zelf het transport. Er wordt gewerkt met gecertificeerde vangploegen en voertuigen die rekening houden met klimaat en welzijn.

De kippen worden zorgvuldig verzorgd en voorbereid. Dit gebeurt meestal ’s avonds of ’s nachts om hitte en stress te vermijden. Ze worden daarna rustig gevangen en geladen.

Er wordt gebruikgemaakt van blauw licht, rustige vangtechnieken en klimaatbeheersing in de vrachtwagens. Rustperiodes voor en na transport helpen stress te verminderen.

De sector werkt met hitteprotocollen om hittestress te voorkomen. Denk aan het inzetten van ventilatoren, waterverneveling en aangepaste transporttijden. Deze maatregelen zijn goedgekeurd door de NVWA.

Volle stallen warmen snel op. Zodra de kippen klaar zijn voor de slacht, is het belangrijk om ze snel en verantwoord te verplaatsen om hittestress te voorkomen.

Na verdoving worden de kippen ingehangen, geplukt, ontdaan van ingewanden en gekoeld. Nadat het vlees gekoeld is worden de kippen verder verwerkt, afhankelijk van de wens van de klant.

In landen buiten de EU (zoals Brazilië, Thailand of Oekraïne) gelden andere dierenwelzijnsregels en milieueisen. Dat leidt tot lagere productiekosten dan in Nederland, waar strengere regelgeving geldt.

Als geïmporteerd vlees niet aan dezelfde standaarden voldoet als in Nederland, ontstaat er oneerlijke concurrentie. Dat zet druk op Nederlandse boeren die juist investeren in dierenwelzijn, duurzaamheid en voedselveiligheid.

Let op het herkomstland en op keurmerken zoals het Beter Leven-keurmerk. Kip met 1, 2 of 3 sterren komt uit gecontroleerde Nederlandse ketens en voldoet aan hogere standaarden.

Niet altijd. In de horeca wordt herkomst zelden vermeld. Als kip opvallend goedkoop is, bestaat er een grote kans dat het vlees uit landen komt met lagere productiestandaarden.

De sector pleit voor eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld. Politieke partijen van links tot rechts zetten zich in om te voorkomen dat importvlees uit landen met lagere eisen de Nederlandse markt overspoelt.